50 jaar VKK

Kwetsbaar en ontroerend, fantasievol en vrolijk. Het werk van Bertus de Korte, winnaar van de Cultuurprijs Voorschoten, roept meestal dezelfde reacties op. Dat geldt voor zijn kleine beelden en objecten, in de kunst bekend als kleinplastieken, en voor groter werk, waarvan de paarden op zwembad Het Wedde in Voorschoten een bekend voorbeeld zijn.

De Korte was net zo vrolijk als zijn werk, een eigenschap die contrasteert met de ervaringen in zijn jeugd. Geboren in Gouda in 1927, was De Korte een tiener tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn gevoel voor rechtvaardigheid deed hem besluiten om bij het verzet te gaan, waarbij hij een voorbeeld nam aan zijn vader Abraham de Korte, belangrijk in het verzet in Zuid Holland.

Fragment bijdrage Jubileumboek 50 jaar Voorschotense Kunstkring

‘Curaçao geeft nu het voorbeeld’

ROTTERDAM-Letter voor letter stempelt Veronique Dellebeke woorden en zinnen op een groot vel papier. Elke letter, sierlijk of juist strak, is gekopieerd uit het handschrift van bezoekers en kunstenaars in de Kunsthal Rotterdam. Samen vormen ze een gedicht dat is geschreven door inwoners van een zorginstelling voor ouderen. “Als het klaar is, dan krijgen ze het cadeau,” zegt de 22-jarige studente.

(…)

All you can Art 2 was een succes, zeggen initiatiefnemers Tirzo Martha en David Bade, terwijl er nog volop geschilderd, geboord en gezaagd wordt. Ze zijn met name blij met de samenwerking met partners; het bejaardenhuis Laurens, de instelling voor verslavingszorg Antes en het Zuiderparkcollege-vmbo. “In de tuin van het bejaardentehuis stond een plantenbak vol bouwpuin, waardoor de plantjes niet overleefden. Samen met de bewoners hebben we een kunstwerk gemaakt in de vorm van een boot, waar plantenbakken aan bevestigd kunnen worden. De bewoners kunnen die gebruiken voor bloemen en kruidentuintjes. Het heeft ook een grote kooi, omdat veel bewoners het leuk vinden om voor vogels te zorgen,” zegt Martha. Als gevolg van de actie is het puin uit de tuin gehaald en is er goede potgrond voor in de plaats gekomen.

Fragment interview voor Amigoe, augustus 2017

Vrijwilliger in beeld

Kunst mag niet uit het straatbeeld verdwijnen

VOORSCHOTEN-Je hoeft geen kunstenaar te zijn om vrijwilligerswerk te doen bij een kunstvereniging. Otti Thomas is freelance journalist en schrijft voornamelijk over politiek en financiële zaken voor een Curaçaose krant. Omdat hij er niet aan moet denken dat kunst uit het straatbeeld verdwijnt, heeft hij ja gezegd toen hij werd gevraagd als vrijwilliger bij de Voorschotense Kunstkring.

Fragment interview Voorschotens Nieuwsblad, 2 augustus 2017

Ode aan George Maduro

Madurodam-04DEN HAAG-De eerste bezienswaardigheid in Madurodam is al tientallen jaren is een miniatuurversie van het huis van George Maduro op Curaçao. Maar het merendeel van de miljoenen mensen die sinds 1952 het beroemde park bezochten, is zich niet bewust van de achterliggende reden, aldus Madurodam-directeur Joris van Dijk. Na gisteren moet dat anders zijn.

Madurodam vierde gisteren de 100ste verjaardag van George Maduro. Uitgebreid werd stilgestaan bij het feit dat Madurodam is opgericht als oorlogsmonument met startkapitaal van Maduro’s ouders. Kolonel Hans van Dalen, die voor de gelegenheid hetzelfde uniform droeg als Maduro destijds, vertelde over de slag om huize Dorrepaal in de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog, toen Maduro de villa bij Leidschendam heroverde op de Duitse parachutisten.

(…)

De presentatie en uitreiking hadden betrekking op de biografie ‘Ridder Zonder Vrees of Blaam’ en de Militaire Willems-Orde, beiden in ontvangst genomen door George Maduro Alvarez Correa, een neef van George Maduro. “De details in de biografie bevestigen mijn overtuiging dat George Maduro daadwerkelijk een bewonderenswaardige persoon was,” zei hij. Hij kende zijn ‘ome George’ wel uit verhalen van de familie, maar wist niet dat zijn oom verliefd was en plannen had om zich te verloven, terwijl zijn ouders er op stonden dat hij eerst zijn studie zou afronden en financieel zelfstandig zou zijn. “Misschien is hij ook daarom wel in Nederland gebleven.” Ook was hij zich niet bewust van de erbarmelijke omstandigheden tijdens de gevangenschap van Maduro. “Dat deel is verontrustend en verdrietig. Het greep me bij de keel,” zei hij.

Fragment verslag voor Amigoe, juli 2016.

16-07-2016cMaduro

Feestelijke onthulling ‘Ik ben je niet vergeten’


“Eigenlijk gaan onze teksten over dezelfde onderwerpen,” zei rapper Gideon ‘Gikkels’ Everduim tegen accordeonist Jos de Rooij. De Rooij bracht nummers over het bombardement van de Sint Ritakerk in 1943, de staatsgreep in Chili in 1973 en de slachtoffers van Srebrenica. De teksten van spoken word artist Gikkels gaan vaak over thema’s als racisme en discriminatie. “Vraag je af, zijn je shackels los of zit je vast.”

Maar welbeschouwd hebben de 30-jarige rapper uit de Bijlmer en de 60-jarige accordeonist uit Amsterdam Noord beiden een boodschap over vrijheid. En dus brachten ze samen het nummer ‘Vrede’ van De Rooij. “Wordt het vrede, eindelijk vrede, die ellende voorgoed voorbij (…) een eind aan de barbarij?”

Gikkels en De Rooij waren twee van de artiesten tijdens de viering van de Dag van de Empathie in de Noorderpark Kamer op 3 mei. Zo’n vijftig mensen trotseerden de regen en genoten van de optredens, terwijl de jeugdige koks van De Kleine Keuken voor snacks zorgden. “Toen ik als 8-jarig meisje naar Nederland kwam, wist niemand iets over mij, maar ik wist ook niets over Nederland,” vertelde de Filipijnse Marikit Saturay. In haar liedjes verwoordde ze vervolgens haar verbazing over het feit dat een paspoort blijkbaar meer waard is, dan een mensenleven.

Bēylula Yos Yk droeg onder meer een gedicht op over hoe haar eigen pijn en persoonlijk verdriet haar in staat stellen om begrip te tonen voor het verdriet en de pijn van anderen. “Having pain is a blessing. Embrace your scars,” aldus de dichteres uit Eritrea. En singer songwriter Hanna van Asten zong met een heldere fragiele stem “I am, because we are. I haven’t forgotten you.”

Tijdelijk Monument

Van Asten liet zich inspireren door het Tijdelijk Monument 3, 4 & 5 mei, een kunstwerk van Frouwkje Smit, dat aansluitend werd onthuld. Het toont de silhouetten van mannen, vrouwen en kinderen in Amsterdam Noord en van de leerlingen van het Clusius College, die onder begeleiding van de kunstenares ook mee bouwden aan het werk. De silhouetten, uitgespaard uit grote houten panelen, vormen samen een menigte waar bezoekers deel van uit kunnen maken.

In totaal zijn er zeventig silhouetten als symbool voor de zeventig jaar sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. De titel ”Ik ben je niet vergeten” verwijst naar de dodenherdenking op 4 mei en de viering van bevrijdingsdag op 5 mei.

Voor Frouwkje Smit is het echter ook belangrijk dat de silhouetten aantonen dat alle mensen van elkaar verschillen, maar tegelijkertijd niets prijsgeven over kenmerken die leiden tot vooroordelen, zoals huidskleur, afkomst of leeftijd. De kunstenares doet hiermee een beroep op mensen om meer begrip voor elkaar op te brengen. “Ik wil laten zien dat we allemaal anders zijn en toch gelijk,” aldus Smit.

Het Tijdelijk Monument 3, 4 & 5 mei is op 4 mei tot 16.00 uur te zien in het Amsterdamse Noorderpark. Op 5 mei verhuist het naar de IJ-boulevard als onderdeel van de Vrijheidmaaltijd aan het IJ. Net als het project ‘1000 Kraanvogels en gedichten’ van Frouwkje Smit gaat het om een tijdelijk kunstwerk, dat na 5 mei een thuis zal vinden op diverse locaties in Nederland.

Verslag voor kunstenares Frouwkje Smit

Interview: Dit is geen abstracte kunst

Etienne BerenosKunstenaar Etienne Berenos heeft altijd inspiratie, ongeacht het land of de stad waar hij woont. Dat is maar goed ook want door omstandigheden verhuisde hij talloze malen. Zijn persoonlijke leven sluit hierdoor naadloos aan bij zijn visie als kunstenaar en als tekenleraar. “Ik wil mensen stimuleren om van de geijkte weg af te gaan.”

“Voor mij persoonlijk bestaat abstracte kunst eigenlijk niet. Abstract is geleend uit de wetenschap. Dat gebeurt wel vaker. In de jaren zestig, de tijd van de ruimtevaart, sprak men opeens over het lanceren van kunstenaars,” lacht Etienne Berenos alsof hij het voor zich ziet. Het is een opmerkelijke uitspraak. Horizontale en verticale lijnen domineren het werk in zijn Haagse atelier.
De achterliggende gedachte wordt pas echt duidelijk als hij later een expositie van zijn werk opent in de Zuid Hollandse plaats Voorschoten, waar hij lid is van de lokale kunstkring. “Dit zijn geen schilderijen van landschappen, maar als ik nooit een landschap had gezien, dan had ik dit niet kunnen maken,” zegt hij.

(…)

Stedelijk Museum

Zijn periode in Amsterdam blijkt uiteindelijk zijn meest productieve periode als kunstenaar. Het Stedelijk Museum koopt zelfs zijn werk, vertelt hij trots. “Pierre Janssen, directeur van de academie in Rotterdam, zei dat we als kunstenaars zouden ontdekken dat de hoogste waardering van vakgenoten komt en niet van mensen die je werk kopen. Dat heb ik onthouden. Iemand die je werk kan kopen, vind misschien alleen de kleuren mooi of koopt het om je naam. Een vakgenoot kijkt echt heel goed naar de kwaliteit,” aldus Berenos. Om die reden is hij blij met de aankoop door het Stedelijk Museum, dat zijn werk toevallig ziet hangen in een smal straatje in Amsterdam.

Airport Art
Het gezin verhuist uiteindelijk toch weer terug naar Curaçao, omdat Berenos zijn kinderen niet in Amsterdam wil laten opgroeien. Hij tekent vervolgens weinig meer. “Ik heb alleen een keer dieren geschilderd op de carnavalswagen van een vriend. Men vond het prachtig, maar ik vond het niets. Dat is een nadeel van Curaçao. Mensen zijn blij met naturalistische tekeningen. In Kenia noemen ze dat airport art. Dat zie je op Curaçao veel. Het geijkte beeld van zwarte mensen met grote billen en veel kleur.” Berenos zoekt even naar de juiste woorden en zegt dan: “Ik heb altijd inspiratie en de behoefte om kunst te maken. Maar op Curaçao was het gewoon niet aantrekkelijk om kunst te maken. Je maakt het om bekeken te worden.”

Fragment interview Etienne Berenos voor Amigoe/Ñapa, 2015

Harbers vangt kijkers met kleuren

VLISSINGEN-Een rare houten constructie blijkt bij nadere bestudering het verweerde interieur van een gekantelde boot te zijn. Door twee van de drie ramen is een helder blauwe zee met witte schuimkoppen te zien. Als de kapitein in 2006 bij daglicht aan de grond zou zijn gelopen bij Klein Curaçao was dit zijn uitzicht geweest. Maar ja, bij daglicht was hij waarschijnlijk niet gestrand.

Bunita di Dekadensia
Bunita di Dekadensia

De Gevolmachtigde Minister van Curaçao Marvelyne Wiels opende afgelopen vrijdag in Vlissingen de expositie Bunitesa di Dekadensia (Schoonheid van Verval) met foto’s van Monique Harbers. Het maritiem museum MuZEEum was zo onder de indruk van de foto’s die Harbers vanuit een mini-onderzeeër maakte en die in 2012 in het Curaçaos Maritiem Museum werden tentoongesteld, dat ze werd uitgenodigd voor een expositie in Vlissingen.
Een foto van een gezonken schip en Harbers fascinatie voor de uitstraling van verweerde oude objecten waren bepalend voor het onderwerp: foto’s van scheepswrakken en enkele onderwaterfoto’s. Tegelijkertijd werd met die keuze de overeenkomst benadrukt tussen Vlissingen en Curaçao, beide afhankelijk van de zee en bovendien respectievelijk beginpunt en bestemming in de trans-Atlantische handel in goederen en slaven. “De expositie toont aan dat wij een verleden met elkaar delen, maar ook een heden en een toekomst,” aldus minister Wiels.

Stoomketel

Harbers zei in haar welkomstwoord dat ze oorspronkelijk alleen Nederlandse wrakken wilde fotograferen. “Het liefst had ik een onbekend Nederlands scheepswrak ontdekt, maar die liggen vaak op een enorme diepte. Pas toen ik mijn oorspronkelijke idee eenmaal had losgelaten, vond ik grappig genoeg de stoomketel van de Oranje Nassau, een Nederlands passagiersschip gebouwd in 1884 dat in 1906 verging.”
Op de foto lijkt de stoomketel aanvankelijk een verroest olievat, maar net als bij de gestrande boot, vallen na enkele seconden de details op. Een rond gat omringd door kleinere gaten waar vermoedelijk een pijp was bevestigd en een donkere schaduw onder de waterspiegel, die kijkers enig inzicht geeft in de omvang van de ketel.

Wrakkenbaai

Het zijn dus niet alleen vergane schepen uit Nederland die Harbers fotografeerde, maar dat is van ondergeschikt belang. Harbers wil de kijkers vangen met beelden, die haar fascineerden en niet meer loslieten. Het zijn dus vooral de contrasten tussen het blauw van de zee en het bruin, rood en grijs van verroest ijzer die opvallen. Het frisse wit van opspattend water voor het donkere verwrongen metaal en hout van een nagenoeg compleet scheepswrak. Of de gifgroene water van de zogeheten Wrakkenbaai, zo ontzettend vervuild dat het met een dam het Schottegat is afgesloten. François van der Hoeven van het NAAM begeleidde haar naar de twee platbodemschepen die hier zij aan zij steeds verder met hun omgeving samensmelten.

De foto’s van Harbers draaien vooral om de kleuren en de vormen. Al geeft maakt het bijbehorende verhaal de foto’s soms wel mysterieuzer. Waarom het gekantelde schip in 2006 aan de grond liep, is nooit opgehelderd. Was de vuurtoren defect of kwam het toch door de Franse zeekaart, waarin de vuurtoren op de verkeerde locatie stond?
De expositie Bunitesa di Dekadensia in het MuZEEum is tot en met 28 september te zien.

Recensie: Tropisch Koninkrijk geeft de zweep

Naast de ongekende schoonheid van het Caribisch gebied toont de expositie Tropisch Koninkrijk vooral de bittere realiteit. Bezoekers worden in museum De Fundatie geconfronteerd met de schaduwzijde van het paradijs. De expositie, die tot en met 16 maart te zien is, werd donderdag geopend door Ank Bijleveld-Schouten, commissaris van de Koning in Overijssel.
Directeur Ralph Keuning omschreef Tropisch Koninkrijk, samengesteld door publicist Maarten Jager, als een inhaalslag voor het Zwolse museum met een zwaartepunt bij Europese kunst. “De kunstenaars uit de zes Caribische eilanden staan op een jaloersmakende wijze met beide benen in een reeks verschillende kunsttradities die ze samenvoegen in werk dat dicht op de hartslag van de tijd zit,” zei hij.

Het werk van Evelien Sipkes blijkt al voor de officiële opening enorm populair. De sieraden die ze maakt, schijnen de afgelopen jaren in groter te zijn geworden, maar blijven tegelijkertijd tot op de millimeter gedetailleerd, ongeacht de materialen die Sipkes gebruikt. Indrukwekkend is ook de installatie Growing Still, Still Growing, een gordijn van gestileerde porseleinen bladeren, die zo nu en dan zachtjes bewegen als er iemand langs loopt. Een zen-achtig bos, noemt ze het zelf.

Confrontatie

Scherp contrasterend met die installatie van Sipkes is Islas Unitiles van Herman van Bergen, dat zich op dezelfde verdieping bevindt. De massieve muur confronteert de kijker met de waardevolle bodemschatten van een eiland dat door de ontdekkingsreizigers als nutteloos werd betiteld: Hard hout, paraffine, rode aarde en zelfs donkergrijs asfalt, dat in combinatie met de andere materialen een veel krachtigere uitstraling heeft dan het doorgaans heeft op de openbare weg. De materialen zijn aangebracht in een muur van sumpiña’s, de doornen die het resultaat zijn van de respectloze behandeling van de natuur. Het wordt tijd dat men zich bewust wordt van het feit dat Curaçao alles behalve nutteloos is en wat meer respect toont voor de natuur en de medemens, is de boodschap van Van Bergen.

(…)

Het werk dat mogelijk het meest confronterend en actueel is, werd gemaakt door Ruben La Cruz en Karolien Helweg. In A Kingdom of Contrasts laat hij de Nederlandse politicus Geert Wilders vechten met Helmin Wiels, gesymboliseerd als twee enorme hanen van hout. De toeschouwers zijn bekende Caribische politici als Mike Eman, Sarah Wescot-Williams en Ivar Ajses, maar ook Koning Willem-Alexander, Mark Rutte en de kunstenaars zelf. Hun lichamen zijn opgebouwd uit krantenkoppen over politieke ontwikkelingen in de afgelopen jaren. “Ik geef graag zweepslagen,” zegt La Cruz. “Vaak betrekken politici de bevolking bij hun gevecht. Ze laten de bevolking voor zich vechten. Met mijn werk wil ik juist politici elkaar laten afranselen.”

Fragment recensie Amigoe, 2013

Project: Celebrate Creatief Leren

De ene deelnemer keek gebiologeerd naar ronddraaiende vlokjes poeder in een laagje water, terwijl een ander gelijktijdig rondliep met het paard Summer. Op hetzelfde moment ging een groepje deelnemers de uitdaging aan om hun partner uit balans te krijgen of binnen dertig seconden een goede schets te maken. Elders werd er druk gedobbeld voor de woorden van een gedicht en ondervonden zestien mensen dat meegeven meer resultaat oplevert dan het bieden van weerstand. Er werd gepraat en geleerd, gedeeld en gedanst en veel gelachen. Kortom; meervoudige intelligentie werd op 20 november 2013 echt gevierd!

We kijken terug op een geslaagde conferentie in De Fabrique. Het was leerzaam van het welkomstwoord door initiatiefnemer Monika de Waal en de presentatie van keynote speaker Branton Shearer tot en met de afsluitende vraag- en antwoordsessie en laatste gesprek tijdens de netwerkborrel.

De organisatie van Celebrate Creatief Leren vult de Facebookpagina en website de komende tijd aan met verslagen, foto’s en video’s van de verschillende workshops en focusgroepen, waarbij de ervaringen van alle deelnemers centraal staan. Op die manier zal het feest van meervoudige intelligentie nog een lange tijd doorgaan en kunnen we nog meer mensen bewust maken van het inzicht dat wij allang hebben: ieder mens, jong en oud, is uniek, heeft recht op een gelukkig en uitdagend leven en moet de kans krijgen zijn of haar kwaliteiten en talenten optimaal te ontwikkelen.