Astrid Roemer: Meer verdriet dan vreugde

28-05-2016naRoemer

De Surinaamse schrijfster Astrid Roemer is de eerste Caribische auteur die de PC Hooftprijs in ontvangst mocht nemen. Ze draagt hem op aan andere Caribische auteurs, onder wie Frank Martinus Arion. “Ik houd van zijn romans want die gaan over mensen die ik herken, personen zoals ik en over levens die invoelbaar zijn.”

Door Otti Thomas Foto’s Mylène Siegers

“Kijk nou! Wie kan dit nu niet mooi vinden,” antwoordt Astrid Roemer op de vraag hoe ze uitreiking van de PC Hooftprijs ervaart. Ze neemt felicitaties in ontvangst, spreekt ze met aanwezigen en poseert voor foto’s met oude vrienden en onbekende bewonderaars. Misschien is ze niet helemaal op haar gemak, maar de 69-jarige Surinaamse schrijfster is dan ook niet opgegroeid met de sociale verplichtingen van de selfiegeneratie.
Ruim een week geleden kreeg Roemer de toonaangevende PC Hooftprijs 2016 voor auteurs van Nederlandstalige literatuur, poëzie en essays. Een vakjury erkende hiermee de relevantie en eigenheid van Roemers romans. “Politiek engagement en literair experiment gaan bij Roemer hand in hand. Naar het oordeel van de jury leidt dat tot romans die tegelijk scherpe en relevante interventies in het publieke debat zijn èn complexe literaire verbeeldingen van de geschiedenis van Suriname.”

(…)

Toch draagt ze de prijs op aan andere Caribische schrijvers. Ze verzocht de stichting P.C. Hooftprijs om de namen van vijf auteurs in de prijs te graveren: de Surinaamse auteurs Bea Vianen, Edgar Cairo en Anil Ramdas en de Curaçaose schrijver Frank Martinus Arion. “Mijn bloedgroepauteurs hebben net als ik de worsteling gekend met een identiteit die meer belastend is dan bevrijdend, die meer verdriet heeft gegenereerd dan vreugde. En niet omdat met individuen uit gekoloniseerde leefgebieden, iets niet in orde is, maar omdat een dergelijke etnisch-culturele identiteit overal ter wereld meebeweegt met de waan van de dag, zoals bij een beursgenoteerde waarde.”
Roemers P.C. Hooftprijs is dus een beetje een Caribische prijs, net zoals Roemer stiekem een beetje gezien mag worden als een Curaçaose auteur. Bewust koos ze tijdens de uitreiking voor een optreden door Izaline Calister. Ze belde de Curaçaose zangeres met het verzoek om drie liedjes te zingen, waaronder het tweetalige ‘Abraca me/Omhels me dan’ van de Nederlandse band BLØF en de Portugese zanger Fernando Lameirinhas. ”Het is toch ook een beetje Papiaments,’ had ze tegen Calister gezegd.

Fragment interview Napa (mei 2016)

Petje af voor Orlando Jacobus

Interview Orlando Jacobus

In 2014 werd hij Haagse Conciërge van het Jaar en in 2015 ontmoette hij Louis van Gaal. De 60-jarige Orlando Jacobus heeft het verdiend. “De Curaçaose cultuur en manier van leven ben ik eigenlijk pas in Nederland gaan waarderen. Genoegen nemen met weinig. Genieten van het leven.”

“Ik hou van de geur van de school na vakanties. Als alle ruimtes dagenlang afgesloten zijn geweest,” zegt schoolconciërge Orlando Jacobus, onderweg naar het computerlokaal van de Sint Carolusschool in Den Haag. Hij heeft net laten zien hoe fris en schoon de gymzaal is, na een nieuwe laag verf voor de muren en kozijnen. Hij schilderde in de weekenden, meezingend met Caribisch muziek. “Weet je hoeveel het kost om dit door een bedrijf te laten doen,” zegt hij.

(…)

Wie de 60-jarige Curaçaoënaar ontmoet, begrijpt meteen waarom hij in 2014 werd gekozen tot Haagse Conciërge van het Jaar. Geen collega of leerling heeft hem ooit betrapt op een chagrijnige bui, schreven de kranten: “Of hij nu in de stromende regen bladeren van het schoolplein veegt of braaksel opruimt van een zieke leerling: het lachen vergaat hem nooit.” Jacobus verwees desgevraagd naar zijn Curaçaose roots. “Ik ben al snel tevreden,” zei hij destijds.

Interview voor Ñapa, maart 2016

‘Altijd een beetje heimwee’

Interview De Kruijf

Ze doet het zelden bewust, maar in de sculpturen en schilderijen van de Nederlandse kunstenares Lucy de Kruijf zit altijd wel iets van Curaçao. Ze woont al ruim vijftig jaar niet meer op het eiland, maar haar jeugd in Julianadorp heeft haar gevormd.

Door Otti Thomas

Een kleur of een vorm. Of de structuur van een oppervlakte. In het overwegend koude, grijze Nederland kunnen de kleinste details onverwacht voor een Curaçao-gevoel zorgen. Associaties die sterker en vollediger zijn dan bij opdringerige reclames voor goedkope vliegtickets, beschrijvingen in een roman of het proeven van een Caribisch gerecht. Onverwachter dan het opvangen van woorden Papiaments in de trein of een bachata uit een lunchcafé voor ambtenaren in Den Haag.

Die typische Caribisch kleuren, vormen en structuren zijn vaak aanwezig in het werk van de Nederlandse kunstenares Lucy de Kruijf. “Ik denk niet bewust aan Curaçao als ik begin, maar elke kunstenaar, elk mens, wordt beïnvloed door de omgeving. Je ziet het ook bij Nederlandse kunstenaars, die op Curaçao gaan wonen. Hun stijl verandert.”

(…)

Mogelijk door de herinnering aan haar kindertijd op Curaçao is het buitenland altijd aantrekkelijk gebleven en een belangrijke bron van inspiratie geworden. Kenmerkend zijn haar ruïnes, piramides, torens en totempalen van keramiek. Ze doen denken aan archeologische vondsten, aan sporen van oude culturen, en eigenlijk zijn ze daar ook op gebaseerd, zegt De Kruijf. “Ik hou van reizen en van wandelen. En altijd kom ik weer restanten van oude bouwwerken tegen, bijvoorbeeld onverwacht op de top van een berg. Wat ik zo geweldig vind, is dat die restanten over de hele wereld overeenkomsten met elkaar hebben,” aldus De Kruijf. Mensen en culturen hebben veel meer met elkaar gemeen, dan de voortdurende nadruk op verschillen doet vermoeden, vindt ze.

Fragment interview Napa/Amigoe, februari 2016

Vornis: Dubbele pet Raad van State knelt

De Raad van State. Het instituut waar met name in Curaçao, Aruba en Sint Maarten lange tijd de hoop op gevestigd was bij conflicten met Nederland. Het instituut dat jaar na jaar in zijn jaarverslag pleit voor meer samenwerking binnen het Koninkrijk en waarschuwt voor de spanningen. Daarin lijkt een kentering zich af te tekenen. Een mogelijke verklaring daarvoor, zegt Robert Vornis, is dat de Raad van State worstelt met zijn eigen rol binnen het Koninkrijk.

Na een lidmaatschap van drie-en-een-half jaar van de Raad trad Vornis terug op 1 mei; de eerste dag die volgde op de maand dat hij 70 werd. Het is de wettelijk voorgeschreven ontslagdatum voor staatsraden uit Nederland. ”Je wordt benoemd voor het leven. Blijkbaar verwachten ze niet dat je ouder dan zeventig wordt,” lacht hij.

Interview Vornis - deel 122-10-2015cInterviewVornis Amigoe2

Fragment interview voor Amigoe, oktober 2015

Staten-Generaal viert verjaardagsfeestje

200 jaar Staten-GeneraalDe Staten-Generaal vierde gisteren een opmerkelijk modern verjaardagsfeestje, zeker voor een deftige 200-jarige die doorgaans veel belang hecht aan traditie en protocol. De genodigden, onder wie Koning Willem Alexander en de Statenvoorzitters en Gevolmachtigde Ministers van Curaçao, Aruba en Sint Maarten, konden genieten van een stuntende fietser, een rockende harpist en country-folkzanger Douwe Bob.

De Staten-Generaal is de officiële term voor de Nederlandse Eerste en Tweede Kamer, die op 16 oktober 1815 voor het eerst samen vergaderden. Tijdens de viering in de Ridderzaal werd in filmpjes en toespraken de ontwikkeling van het instituut belicht. Een parlement van benoemde ‘Edel Mogende Heeren’ veranderde gedurende twee eeuwen in gekozen volksvertegenwoordiging van mannen en vrouwen, die zowel tijdens debatten als via sociale media als twitter hun mening met iedereen delen.

Fragment van verslag voor Amigoe, oktober 2015

“Vijf, vier, drie, twee, een!”

30-06-2015cDemonstratie_Den HaagDEN HAAG-“We geven de politie tien minuten om naar buiten te komen en ons opheldering te geven.” De oproep is het definitieve keerpunt in het protest tegen de dood van de Arubaan Mitch Henriquez, die zondag overleed na de gewelddadige arrestatie door de politie. “Vijf, vier, drie, twee, een!” De demonstratie bij Politiebureau De Heemstraat resulteert uiteindelijk tot een confrontatie met de ME en de politie te paard.

Fragment verslag demonstratie na overlijden Mitch Henriquez in Den Haag voor Amigoe Curaçao en Amigoe Aruba

Interview: Dit is geen abstracte kunst

Etienne BerenosKunstenaar Etienne Berenos heeft altijd inspiratie, ongeacht het land of de stad waar hij woont. Dat is maar goed ook want door omstandigheden verhuisde hij talloze malen. Zijn persoonlijke leven sluit hierdoor naadloos aan bij zijn visie als kunstenaar en als tekenleraar. “Ik wil mensen stimuleren om van de geijkte weg af te gaan.”

“Voor mij persoonlijk bestaat abstracte kunst eigenlijk niet. Abstract is geleend uit de wetenschap. Dat gebeurt wel vaker. In de jaren zestig, de tijd van de ruimtevaart, sprak men opeens over het lanceren van kunstenaars,” lacht Etienne Berenos alsof hij het voor zich ziet. Het is een opmerkelijke uitspraak. Horizontale en verticale lijnen domineren het werk in zijn Haagse atelier.
De achterliggende gedachte wordt pas echt duidelijk als hij later een expositie van zijn werk opent in de Zuid Hollandse plaats Voorschoten, waar hij lid is van de lokale kunstkring. “Dit zijn geen schilderijen van landschappen, maar als ik nooit een landschap had gezien, dan had ik dit niet kunnen maken,” zegt hij.

(…)

Stedelijk Museum

Zijn periode in Amsterdam blijkt uiteindelijk zijn meest productieve periode als kunstenaar. Het Stedelijk Museum koopt zelfs zijn werk, vertelt hij trots. “Pierre Janssen, directeur van de academie in Rotterdam, zei dat we als kunstenaars zouden ontdekken dat de hoogste waardering van vakgenoten komt en niet van mensen die je werk kopen. Dat heb ik onthouden. Iemand die je werk kan kopen, vind misschien alleen de kleuren mooi of koopt het om je naam. Een vakgenoot kijkt echt heel goed naar de kwaliteit,” aldus Berenos. Om die reden is hij blij met de aankoop door het Stedelijk Museum, dat zijn werk toevallig ziet hangen in een smal straatje in Amsterdam.

Airport Art
Het gezin verhuist uiteindelijk toch weer terug naar Curaçao, omdat Berenos zijn kinderen niet in Amsterdam wil laten opgroeien. Hij tekent vervolgens weinig meer. “Ik heb alleen een keer dieren geschilderd op de carnavalswagen van een vriend. Men vond het prachtig, maar ik vond het niets. Dat is een nadeel van Curaçao. Mensen zijn blij met naturalistische tekeningen. In Kenia noemen ze dat airport art. Dat zie je op Curaçao veel. Het geijkte beeld van zwarte mensen met grote billen en veel kleur.” Berenos zoekt even naar de juiste woorden en zegt dan: “Ik heb altijd inspiratie en de behoefte om kunst te maken. Maar op Curaçao was het gewoon niet aantrekkelijk om kunst te maken. Je maakt het om bekeken te worden.”

Fragment interview Etienne Berenos voor Amigoe/Ñapa, 2015

In de voetsporen van ‘Haagse’ slaven

Het slavernijverleden van Den Haag beperkt zich allerminst tot handtekeningen die het begin en het eind van de slavernij bepaalden. De regeringsstad was het toneel voor persoonlijke verhalen van slaven die hun vrijheid eisten, over plantage-eigenaren en een dubieuze ontsnapping.

Door Otti Thomas Foto’s Andy Kleinmoedig

Misschien liep Catharina wel langs het Mauritshuis toen ze in 1710 op weg was naar het Binnenhof om daar haar vrijheid te eisen. En misschien stond ze wel even stil om het destijds 70 jaar oude Haagse stadspaleis te bewonderen. Maar was de Curaçaose slavin zich er ook van bewust hoezeer haar eigen lot verbonden was met het Mauritshuis?

“Johan Maurits van Nassau-Siegen liet het Mauritshuis bouwen met de winst van de Braziliaanse suikerplantages die hij in 1637 op de Portugezen had veroverd. Er is zelfs Braziliaans hout in verwerkt,” vertelt erfgoeddeskundige dr. Valika Smeulders voor het pas gerenoveerde monument aan de Hofvijver. “Kort daarvoor had Johan Maurits de West-Afrikaanse kustplaats Elmina veroverd, ook op de Portugezen. Het tot slaaf maken van Afrikanen werd gezien als een middel om de winst uit de plantage-economie te verhogen.” Mogelijk behoorden de groot- of overgrootouders van Catharina tot de mensen die in Elmina werden ingescheept en droegen zij zo gedwongen bij aan de realisatie van het Mauritshuis. “Het Mauritshuis is het symbolisch begin van de Nederlandse slavernij,” aldus Smeulders.

Het afgelopen jaar werd duidelijk dat het slavernijverleden van Den Haag minstens net zo fascinerend is als dat van Amsterdam. De rol van de Nederlandse regeringsstad omvat meer dan formele handelingen: de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 en het monopolie voor handel en scheepvaart voor de West-Indische Compagnie in 1621. De regeringsstad werd bewoond en bezocht door tal van betrokkenen.

Fragment reportage Amigoe-Kerstbijlage 2014

Hermelijn belicht racisme

Rascisme in Nederland ligt ten grondslag aan de dood van een Curaçaose student in de roman Florinda’s tweede keus. Schrijver Jacques Hermelijn wordt echter ook geprezen voor zijn aandacht voor racisme op Curaçao.

Verslag voor de Ñapa, oktober 2014

Persbericht: Life Style Event

Het voorjaar is bij uitstek het seizoen om aandacht te schenken aan het moois dat het leven ons biedt. De tijd voor een nieuwe garderobe, stijlvolle woonaccessoires of een ontspannende massage behandeling. Het Life Style Event, op 27 april in SnowWorld, Zoetermeer, laat bezoekers kennis maken met een selectie nieuwe producten en diensten op het gebied van Wellness, Beauty, Living, Health, Mode, Wine en Travel. De entree is gratis.

Life Style Event Zoetermeer

Fragment persbericht Life Style Event Zoetermeer