Op zoek naar intenties Frank Martinus Arion

Ook de Tambú Papia Spelers brachten een ode aan Frank Martinus Arion
Ook de Tambú Papia Spelers brachten een ode aan Frank Martinus Arion

Veertig jaar na de publicatie van Dubbelspel leveren de roman en de schrijver Frank Martinus Arion nog genoeg stof voor discussie. In de Amsterdamse Balie werd gezocht naar de verborgen lessen van de schrijver over de sociale verhoudingen op Curaçao en de rol van de man en de vrouw.

Vijver
De organiserende stichting Cimaké Foundation had niet voldoende geld om de schrijver naar Nederland te halen. Zijn bijdrage bleef beperkt tot fragmenten uit de documentaire ‘Hommage aan Frank Martinus Arion’ van Cindy Kerseborn, die later dit jaar in première gaat. Het was dus de taak van bewonderaars en vakgenoten om naar de intenties van de schrijver te vissen in een rijkelijk gevulde vijver met publicaties.

Gedichten over de liefde, zoals gezongen door zijn dochter Margie Martinus en gedichten over het schrijverschap en de stad Leiden, voorgedragen door de acteurs Paulette Smit en Collin Schorea. Dichteres Igma van Putte-De Windt koos voor Ser Betris, de eigenzinnige bewerking van de veertiende-eeuwse legende Beatrijs, die Martinus Arion in 1968 schreef.

Het meest dankbare onderwerp voor debat was echter de debuutroman Dubbelspel over de relatie tussen de vier domino-spelende mannen Janchi, Chamon, Manchi en Boeboe en de echtgenotes Solema en Nora van de laatste twee mannen, die een verhouding hebben met de eerste twee.

Fragment uit verslag voor Amigoe, 2013

Overtuigend verhaal over oude en nieuwe slavernij

Rebelse Vrouwen (Foto Lennart Monaster)
Rebelse Vrouwen (Foto Lennart Monaster)

Drie van de vrouwen in de theatervoorstelling Rebelse Vrouwen zijn gebrandmerkt door de West Indische Compagnie, de vierde heeft een tattoo met de tekst ‘Steve Forever’. Maar in feit gaat het in alle gevallen om een eigendomsbewijs van de eigenaar.
(…)
Regisseuse Silvia Andriga en tekstschrijver Mark Walraven hebben een uitstekende balans gevonden in Rebels Vrouwen, een overtuigend theaterstuk dat bovendien op wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd.
(…)
Met uitzondering van de geruststellende woorden aan het eind, is alles in Rebelse Vrouwen op zijn plaats. Samen met Onise wordt het publiek zich er bewust van dat er in de afgelopen eeuwen weinig is veranderd. De vier vrouwen worden geslagen en ` met toestemming verkracht’ zoals Onise het omschrijft. Ze hebben te maken met verraad door ‘eigen’ mensen: de pooier van Onise is iemand van haar eigen stam uit Afrika, Nanny wordt gestraft door vrijgekochte, jaloerse huisslaven en medeslaven stelen de boot waarmee Diana naar Venezuela wilde vluchten. En natuurlijk de tatoeage, die als moderne variant van het brandmerk daadwerkelijk wordt toegepast door vrouwenhandelaren in de 21ste eeuw.

Recensie voor Amigoe, 2013

Tula vijftien keer ontmoet

Topa Tula, Laurendo Andrea
Voordracht Laurendo Andrea

Als Tula deze maand op een dag door de Breedestraat Otrobanda zou lopen, dan zouden voorbijgangers hem ongetwijfeld vaak om hulp vragen. Steun, advies en inspiratie voor de strijd tegen discriminatie, waar ook in de 21ste eeuw nog sprake van is. Het sterke punt van Topa Tula ofwel Ontmoet Tula is dat er vijftien heel verschillende varianten zijn op die ene vraag.

Rolmodel

De Stichting Simia Literario vroeg Antilliaanse en Arubaanse schrijvers om een gedicht of verhaal te leveren over de strijd van Tula, eventueel al eerder gepubliceerd, met oog voor de moderne tijd. Als de meest bekende leider van de opstand geldt Tula nog altijd als een rolmodel, ook voor de huidige generatie jongeren, is de boodschap van het boek. “De strijd voor vrijheid en gelijkheid is nog steeds van kracht,” staat in het voorwoord van de samenstellers Olga Orman en Giselle Ecury, die tevens een aantal oorspronkelijk Papiamentstalige gedichten in het Nederlands vertaalden.

Recensie Topa Tula voor Ñapa/Amigoe, 2013

Geniale schets van anarchistisch Curaçao

Geniale Anarchie
Regisseur John Leerdam en
de cast van Geniale Anarchie in Paradiso
(foto Suzanne Koelega)

De voorstelling ‘Geniale Anarchie -, All Chiefs, no Indians’ van regisseur John Leerdam houdt de bevolking van Curaçao een spiegel voor. Dat lukt met dezelfde trefzekerheid als Boelie van Leeuwen in zijn boeken. Dit is Curaçao, dit is haar volk en ondanks alle problemen en nare karaktertrekjes mogen we daar best trots op zijn, was de boodschap van de voorstelling door de Stichting Julius Leeft! in de Amsterdamse Paradiso.

‘Geniale Anarchie’ is gebaseerd op de gelijknamige bundel met columns die Van Leeuwen schreef voor de Curaçaose Courant. “All chiefs, no Indians. Een volk van generaals met carnavals-epauletten. Wie niet kan wennen aan deze geniale anarchie, hij repartriëre ten spoedigste of verhuize naar Aruba,” typeerde Van Leeuwen het Curaçao van de jaren tachtig. “Wij zijn een volk van ongedisciplineerde, inventieve, natuurlijk begaafde mensen, die op geen enkele manier gebundeld kunnen worden tot een regiment.” Zijn woorden blijken ook van toepassing op het hedendaags Curaçao.

Recensie voor Amigoe, 2013

Emotionele opening van herdenking slavernij

Black Harmony
Black Harmony

“We vragen al onze voorouders om ons bij te staan dat liefde, respect, waarheid, gelijkheid en participatie de basis zijn van de relatie tussen Nederlanders, Antillianen en Surinamers We vragen dat niemand ooit op de gedachte zal komen om die vorm van slavernij opnieuw in te voeren, maar we vragen ook om de moderne vormen van slavernij uit te bannen.”

Het herdenkingsjaar 2013, waarin stil gestaan wordt bij de afschaffing van de slavernij, 150 jaar geleden, werd afgelopen zaterdag geopend op gepaste wijze in het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Niet alleen gepast door het plengoffer en de woorden van de Surinaamse Marian Markelo, maar ook door de optredens. Met uitzondering van de afsluitende dans door dansgroep Untold was het programma ingetogen en juist daarom vol van emotie. Begeleid door Ed Verhoeff op gitaar, gaf zangeres Izaline Calister een stem aan Mosa Nena, de geliefde van de slaaf Buchi Fil in het gedicht van Pierre Lauffer. En de drie mannen van Black Harmony openden de ceremonie met een a capella ode aan Afrika. Te veel uitbundigheid is ook niet gepast, want al is de slavernij officieel afgeschaft, van gelijke rechten en kansen is er ook tegenwoordig nog geen sprake.

Verslag voor Amigoe, 2013

Muziek schept eenheid bij Koninkrijksconcert 2012

Giovanca - Koninkrijksconcert
Giovanca – Koninkrijksconcert 2012

Misschien werden de banden binnen het Koninkrijk wel het beste uitgebeeld door het ballet van Codarts, de Rotterdamse opleiding voor dans en muziek. In de choreografie van Regina van Berkel op muziek van Jean-Jacques Rojer maakten de vijf studenten duidelijk hoe complex de relaties feitelijk zijn, zoals één van de aanwezigen na afloop van het Koninkrijksconcert 2012 haarscherp observeerde.

Als in een loszittende knoop draaiden de drie mannen en twee vrouwen om elkaar heen, hartstochtelijk naar elkaar reikend of juist wanhopig in een gevecht om afstand. Tevergeefs of met succes. Als drietal, koppel of alleen. En dan plotseling, geheel onverwacht, synchroon als eenheid.

Artikel voor Amigoe, 2012

Kunst tussen palmbomen

Ebony Patterson – Di Real Big Man
David Bade – Curaçao Mutadi Mutandis (fragment)

Het geldt voor de vijf of eigenlijk zes eilanden van de voormalige Nederlandse Antillen, maar het is ook zeker van toepassing op alle eilanden in het Caribisch Gebied; zoveel overeenkomsten als er tussen de samenlevingen zijn, zoveel verschillen zijn er ook. Hetzelfde geldt voor de relatie tot de voormalige kolonisator en voor de band met Afrika. Het zijn de ingrediënten voor de Caribische identiteit en cultuur en ze worden met kracht verbeeld in de expositie Who More Sci Fi Than Us, die werd geopend in de Amersfoortse kunsthal Kade.

Recensie voor de Curaçaose krant Amigoe.

Verborgen gezicht van Curaçao in Rotterdam

Faces of Curaçao – Mike Redman

Alle mensen beschikken in meer of mindere mate over dezelfde eigenschap. In onze ogen krijgen wolken de vorm van dieren, een vreemde vochtplek op de muur lijkt op Jezus Christus en een rare aardappel is precies de inwonende grootvader van de overbuurman. De verbeeldingskracht van de mens vormt de basis van de expositie ‘Faces of Curaçao’ met werk van onder andere Faranú en Mike Redman in de Rotterdamse WTC Art Gallery.

Recensie voor Amigoe, 2012